1.05 Amorf
Amorf betekent letterlijk ‘zonder vorm’ maar dat is feitelijk onzin, want een vaste stof heeft altijd een vorm. In de praktijk betekent het ‘zonder vaste structuur’ of preciezer ‘niet gekristalliseerd’. Eerder werd glas al genoemd als amorf materiaal. (Overigens, ook ‘kristalglas’ is amorf!)
Obsidiaan
Als lava heel snel afkoelt en geen tijd krijgt om te kristalliseren ontstaat er vaak vulkanisch glas: obsidiaan. De primitieve mens maakte hiervan snijwerktuigen, omdat je er mooie scherpe stukken van af kunt slaan, die je als mes, pijlpunt of schraper kunt gebruiken.
In latere tijden werd gladgeslepen obsidiaan gebruikt als spiegel. Hiernaast een foto van een obsidiaanspiegel (door mij gemaakt bij de Happy Spirit in Huissen).
Al is het niet geweldig, de spiegel werkt wel: als je goed kijkt kun je me de foto zien maken.
Opaal
Het mooiste amorfe materiaal is opaal. Vooral de Ethiopische Welo-opaal en de Australische boulder-opaal zijn met hun prachtige kleurenspel een lust voor het oog.
Obsidiaan en opaal bestaan beide uit siliciumdioxide (SiO2), net als b.v. kwarts. In opaal zitten daarnaast watermoleculen. De chemische formule luidt SiO2·nH2O.
De ‘n’ geeft aan, dat het aantal watermoleculen niet vastligt.
Er bestaan 4 hoofdsoorten opaal. Die met edelsteen-kwaliteit is de opal-AG, waarbij AG staat voor ‘Amorphous Gel’.
Op de TV-zender Discovery draait een documentaire serie genaamd Outback Opal Hunters. Die laat zien hoe opalen gedolven worden en hoeveel moeite dit kost.
Verder zijn op YouTube diverse video’s te vinden over het slijpen van opalen.
Hiernaast en hieronder meer soorten opaal.
Afb. 25: Bol van groene opaal.
Afb. 26: Dit soort stenen wordt verkocht als ‘zwarte opaal’. Afkomstig uit Madagaskar.
Naast obsidiaan en opaal zijn er meer (verzamelwaardige) mineralen zonder kristal-structuur. In het volgende hoofdstukje komt er al een aan bod.
Afb. 27: Braziliaanse vuuropalen, links geslepen, rechts ruw.
Afb. 28 Kosovo-opaal, uiteraard afkomstig uit Kosovo.
Afb. 29: Roze Andes-opaal.
Afb. 30: Blauwe Owyhee-opaal uit de VS (Bron: www.lichtpuntje.nl)