2.08 De kopermijn
Op vakantie in Duitsland hebben we een niet meer in gebruik zijn de kopermijn bezocht in Fishbach, in de buurt van Idar-Oberstein.
Afb. 1: Ingang van de kopermijn. (Bron: Tripadvisor)
Het was buiten het seizoen, met als gevolg dat we de enige gegadigden waren voor de rondleiding. De mijn was al sinds de Romeinse tijd in gebruik en de omstandigheden, waaronder de mijnwerkers eeuwen-lang hebben moeten werken, waren mensonterend. Min of meer in het donker, vaak liggend, met primitieve werktuigen, zonder stofmaskers, beschermende kleding, etc.
Door de hele mijn zijn nu stalen loopbruggen gemaakt, waardoor we veilig konden rondlopen. Het is er koud, een graad of 12, dus je moet een jas aan. En je moet flink wat trappen lopen.
Afb. 2: Eén van de stalen loopbruggen.
Rechtsboven een foto van een uitgehakt zijgangetje, dat misschien 30 cm breed is, maar wel een meter of 2½ diep.
Het laat zien, dat werken in dit soort mijnen vaak een beroep was voor kinderen. De levensverwachting van deze mijnwerkers lag rond de 30 jaar.
Afb. 3: Smal zijgangetje.
Van het groene materiaal op de bodem van het zijgangetje denk ik dat het koperhydroxide (Cu(OH)2) is. En ik vermoed dat de bruine wand rechts cupriet (CuO2) bevat.
Afb. 8 (rechts): De energie voor het laten draaien van de centrale aandrijfas werd uiteraard weer geleverd door een waterrad.
Afb. 4 (links): Nadat het erts met kruiwagens naar buiten was gereden werd het fijngestampt in deze pletmachine.
Afb. 5 (rechts): De resulterende brokken erts gingen vervolgens in primitieve ovens. Zodra het koper smolt, kwamen de onzuiverheden bovenop drijven en konden er worden afgeschept.
Afb. 6 (linksonder): Enorme blaasbalgen wakkerden het vuur aan. Om koper te smelten zijn temperaturen boven de 1350°C nodig.
Afb. 7 (rechtsonder): De as, waarmee de stampers en de blaasbalgen aangedreven werden.
Opgravingen in Irak hebben aangetoond, dat koper daar al gebruikt werd rond 8.700 BC (Bron: Wikipedia).
Foto’s 2 t/m 8 zijn door mijzelf gemaakt.
Afb. 9: Dit brokje meet zo’n 3x3x3 cm en kostte 2 euro. Zuiver koper komt niet in de natuur voor, dus waarschijnlijk heeft men een steentje genomen en daar wat gesmolten koper op gedruppeld.
Na het bezoek aan de mijn kom je terecht in de onvermijdelijke souvenirshop. Daar hebben we uiteraard een paar items gekocht.
Het mineraal hieronder heeft een doorsnede van ongeveer 10 cm en kostte zo'n 5 euro. Het is een intrigerende steen.
Afb. 10: Chalcanthiet???
De kleur geeft het sterke vermoeden dat er sprake is van het mineraal chalcanthiet (zie ook 1.11). Maar dat mineraal is duur, voor een stuk van vergelijkbare grootte betaal je normaal gesproken het twintigvoudige.
Zoals eerder aangegeven is het wel zo, dat in Polen chalcanthiet in laboratoria wordt gemaakt.
Bij het door ons gekochte exemplaar lijken de kristallen op een steen te zijn geplakt, dus mogelijk is dat de verklaring. Maar zelfs dan is de betaalde prijs nog aan de lage kant.
Kortom, het is niet duidelijk waar we hier nu precies mee te maken hebben.